ທ່ານຮູ້ຫຼືບໍ່ວ່າ ໃນ ສປປ ລາວ, ແຕ່ລະປີ ມົນລະພິດທາງອາກາດກາງແຈ້ງ ເຮັດໃຫ້ປະຊາກອນຈຳນວນ 10.000 ຄົນເສຍຊີວິດກ່ອນໄວອັນຄວນ. ແຕ່ລະປີ, ຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນຂອງຝຸ່ນລະອອງລະອຽດ (PM 2.5) ໃນປະເທດລາວ ແມ່ນສູງກວ່າ 4 ເທົ່າ ຈາກຄໍາແນະນໍາຂອງອົງການອະນາໄມໂລກ (WHO), ໂດຍມີລະດັບສູງສຸດ ຈະເກີດຂຶ້ນ ໃນໄລຍະ ລະດູການຈູດປ່າເຮັດໄຮ່ ໃນລະຫວ່າງເດືອນມີນາ ແລະ ເດືອນເມສາ.
ມົນລະພິດທາງອາກາດໃນອາຄານ ເຮືອນຊານ ປະກອບເປັນ 44 ສ່ວນຮ້ອຍຂອງການເສຍຊີວິດຈາກມົນລະພິດທາງອາກາດໃນປະເທດລາວ (UNEP). ດັ່ງນັ້ນ, ມົນລະພິດທາງອາກາດ ແມ່ນຄວາມກັງວົນດ້ານສຸຂະພາບສາທາລະນະ ທີ່ຄວນເອົາໃຈໃສ່ ແລະ ເປັນໜຶ່ງໃນປັດໃຈທີ່ມີຄວາມສ່ຽງ ຕໍ່ການເສຍຊີວິດໃນປະເທດ !!! ມົນລະພິດທາງອາກາດທັງພາຍນອກ ແລະ ພາຍໃນເຮືອນມີການເຊື່ອມຕໍ່ໂດຍກົງກັບການຕິດເຊື້ອທາງເດີນຫາຍໃຈ ແລະ ພະຍາດອື່ນໆ ກວມເອົາ 15% ຂອງການເສຍຊີວິດໃນໂລກທີ່ມີອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 5 ປີ.
ມົນລະພິດທາງອາກາດໃນປະເທດລາວ ແມ່ນເປັນຄວາມໜ້າກັງວົນອັນໃຫຍ່ຫຼວງ ເຊິ່ງແຫຼ່ງທີ່ມາຕ່າງໆມາຈາກການເຜົາໄໝ້ທາງດ້ານກະສິກຳ, ການກຳຈັດສິ່ງເສດເຫຼືອ ແລະ ການປ່ອຍອາຍພິດຈາກການສັນຈອນຕາມທ້ອງຖະໜົນ. ການເຜົາໄໝ້ແບບກາງແຈ້ງ – ບໍ່ວ່າຈະເປັນການຈູດຂີ້ເຫຍື້ອ, ຈູດສິ່ງເສດເຫຼືອຈາກການກະສິກໍາ ຫຼື ທົ່ງນາ – ເປັນສ່ວນທີ່ມີຜົນກະທົບຢ່າງຫຼວງຫຼາຍຕໍ່ມົນລະພິດທາງອາກາດໃນຄົວເຮືອນ ແລະ ສະພາບແວດລ້ອມ ໂດຍການປ່ອຍຄວັນຢາສູບ ແລະ ສານເຄມີເປັນອັນຕະລາຍ.
ມົນລະພິດທາງອາກາດສາມາດເຮັດໃຫ້ເກີດອັນຕະລາຍສຸຂະພາບ ແລະ ສິ່ງແວດລ້ອມທີ່ຮ້າຍແຮງຕໍ່ຄົນ ແລະ ສິ່ງມີຊີວິດອື່ນໆ. ມົນລະພິດໃນອາກາດມີອະນຸພາກທີ່ເອີ້ນວ່າ PM 2.5. ອະນຸພາກເຫຼົ່ານີ້ມີຂະໜາດປະມານໜຶ່ງສ່ວນສາມສິບ ເມື່ອທຽບກັບຄວາມກວ້າງຂອງຜົມມະນຸດ ແລະ ສາມາດເຄື່ອນທີ່ໄປທົ່ວພື້ນທີ່ຫຼາຍພັນກິໂລແມັດ. PM 2.5 ສາມາດຜ່ານເຂົ້າໄປໃນປອດຂອງພວກເຮົາ ແລະ ເຂົ້າສູ່ກະແສເລືອດ, ເຊິ່ງສາມາດເພີ່ມຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການເປັນພະຍາດຫົວໃຈ ແລະ ພະຍາດທາງລະບົບທາງເດີນຫາຍໃຈ, ເສັ້ນເລືອດຕັນ ແລະ ມະເຮັງປອດ, ລວມທັງບັນຫາສຸຂະພາບຕໍ່ແມ່ຍິງຖືພາ ແລະ ລູກນ້ອຍຂອງພວກເຂົາ.
ໃນນີ້ ເດັກນ້ອຍ ເປຫນກຸ່ມທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຫຼາຍກວ່າໝູ່ ຈາກມົນລະພິດ ທາງອາກາດ. ໃນຂະນະທີ່ເດັກນ້ອຍກໍາລັງເຕີບໃຫຍ່, ການພັດທະນາຂອງປອດແລະ ສະໝອງພວກເຂົາເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມສ່ຽງ ໂດຍສະເພາະຕໍ່ມົນລະພິດທາງອາກາດ.
ລະບົບພູມຕ້ານທານຂອງພວກເຂົາອ່ອນແອກວ່າຜູ້ໃຫຍ່, ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ໄວຣັສ, ເຊື້ອແບັກທີເຣັຍ ແລະ ການຕິດເຊື້ອອື່ນໆ. ມົນລະພິດທາງອາກາດຍິ່ງເພີ່ມຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການຕິດເຊື້ອຕໍ່ທາງເດີນຫາຍໃຈ ແລະ ຫຼຸດຜ່ອນຄວາມສາມາດ ໃນການຕໍ່ສູ້ກັບອາກາດເປັນພິດ.
ເດັກນ້ອຍຫາຍໃຈໄວກວ່າຜູ້ໃຫຍ່ ແລະ ຮັບເອົາອາກາດທີ່ສົມທຽບກັບນ້ຳໜັກຕົວຂອງພວກເຂົາ, ການສູດດົມຜ່ານທາງປາກ ເຊິ່ງເຮັດໃຫ້ໄດ້ຮັບມົນລະພິດຫຼາຍກວ່າຫາຍໃຈທາງດັງ. ພວກເຂົາຍັງຢູ່ໃກ້ກັບພື້ນດິນ ເຊິ່ງມົນລະພິດບາງຊະນິດມີຄວາມເຂັ້ມຂຸ້ນສູງ.
ມົນລະພິດທາງອາກາດມີຜົນກະທົບໃນທັນທີທັນໃດ ແລະ ໃນໄລຍະຍາວຕໍ່ສຸຂະພາບຂອງເດັກນ້ອຍທີ່ສາມາດກັບຄືນມາໄດ້.
ມົນລະພິດທາງອາກາດ ແມ່ນຕິດພັນກັບສະພາບທາງເດີນຫາຍໃຈເຊັ່ນ: ປອດອັກເສບ, ຫຼອດປອດອັກເສບ ແລະ ຫອບຫືດ. ມົນລະພິດທາງອາກາດສາມາດເຮັດໃຫ້ສຸຂະພາບທີ່ອ່ອນແອຮ້າຍແຮງຂຶ້ນ ແລະ ເປັນອັນຕະລາຍຕໍ່ພັດທະນາການທາງຮ່າງກາຍ ແລະສະຕິປັນຍາຂອງເດັກນ້ອຍ. ດັ່ງນັ້ນ, ຊີວິດຂອງເດັກນ້ອຍຈຶ່ງໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ. ຕົວຢ່າງ, ເມື່ອເດັກນ້ອຍເຈັບປ່ວຍ, ເຂົາເຈົ້າອາດຂາດໂຮງຮຽນ, ຈຳກັດຄວາມສາມາດໃນການຮຽນ ແລະ ການພັດທະນາຂອງເຂົາເຈົ້າຕື່ມອີກ.
ມົນລະພິດທາງອາກາດກວມເອົາ 26% ຂອງການເສຍຊີວິດຂອງເດັກເກີດໃໝ່ໃນທົ່ວໂລກສ່ວນໃຫຍ່ແມ່ນກ່ຽວຂ້ອງກັບອາການແຊກຊ້ອນຂອງນໍ້າໜັກການເກິດຕ່ຳ ແລະ ການເກີດກ່ອນກໍານົດ.
ເດັກທີ່ໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຈາກມົນລະພິດທາງອາກາດ ຈະມີອາການຕາແຫ້ງ/ລະຄາຍເຄືອງ, ເຈັບຫົວ, ເມື່ອຍລ້າ, ພູມແພ້ ຫຼື ຫາຍໃຈບໍ່ສະດວກ. ຖ້າເກີດຂຶ້ນກັບເດັກນ້ອຍ ໃຫ້ລະມັດລະວັງການອອກແຮງໃນຂະນະຫາຍໃຈ. ຜູ້ທີ່ເປັນພະຍາດຫອບຫືດອາດຈະມີອາການຮ້າຍແຮງຂຶ້ນ, ຫາຍໃຈບໍ່ສະດວກ, ເຈັບໜ້າເອິກ, ໄອ ຫຼື ຫາຍໃຈຝືດ. ໃຫ້ທ່ານປຶກສາກັບແພດໝໍ ຖ້າຫາກສະມາຊິກໃນຄອບຄົວຂອງທ່ານປະສົບກັບອາການເຫຼົ່ານີ້.
ທີ່ມາ: UNICEF Laos
